Red Team. De PSYOPS voor acceptatie van coronamaatregelen.

Vanuit het niets kwam een viertal zelfbenoemde experts onder de naam 'Red Team' veelvuldig in de media. Zij drongen met hun alarmistische signalen door tot in het politieke debat.

In de zomer van 2020 verscheen ogenschijnlijk uit het niets, een groepje van vier zelfbenoemde experts regelmatig in de media met angstaanjagende boodschappen over het coronavirus. Het groepje noemde zichzelf ‘Red Team‘ en uitte kritiek op het coronabeleid. Deze kritiek op de overheid was zonder uitzondering een roep om veel strengere maatregelen dan tot dusver aan de bevolking was opgelegd door onze beleidsmakers. In november 2021, kort na de campagne voor massavaccinatie, werd het groepje plotseling opgeheven.

In deze periode van 16 maanden had het Red Team op eigen initiatief slechts twee adviesrapporten, zeven nota’s en enkele brieven geschreven. Desondanks verschenen leden van het Red Team in een periode van tien maanden tussen 24/7/2020 en 29/5/2021 in 199 mediaoptredens met hun alarmistische adviezen. Deze grote media exposure van gemiddeld vijf mediaoptredens per week, bracht ze in gesprek met zowel het gezondheidsministerie als de Tweede Kamer.

Het Red Team was een psychologische operatie (psyop) om de acceptatiegraad van strengere coronamaatregelen door de bevolking te vergroten.

Achtergronden Red Team

Het Red Team werd aangevoerd door Wim Schellekens, voormalig huisarts en inspecteur van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Verder bestond het team uit de veld-epidemiologen Arnold Bosman en Amrish Baidjoe en gezondheidseconoom Xander Koolman. Kort na het eerste uitgebrachte advies werd de groep uitgebreid met vijf extra leden die een achtergrond hadden in de antropologie, IT, organisatie- en communicatieadvies en in de wiskunde.

Naar eigen zeggen kenden de vier oprichters elkaar van het social media platform Twitter. Zo zouden ze bij elkaar zijn gekomen.

Naarmate de tijd verstreek, werd de groep uitgebreid met mensen met diverse achtergronden en uit alle geledingen van de maatschappij. De enige gemeenschappelijke deler die zij lijken te hebben was de drang naar een strenger coronabeleid.

Red Team krijgt onverklaarbaar grote media aandacht

Uit onderstaande afbeelding wordt duidelijk hoe groot de media aandacht is geweest voor een groepje van aanvankelijk vier zelfbenoemde experts. In een periode van 40 weken spande de publieke omroep de kroon met 50 van de in totaal 199 optredens, gevolgd door BNR met 32 mediaoptredens.

Het eerste mediaoptreden in dagblad Trouw dateert van 24 juli 2020. De strekking van de door de experts verkondigde boodschap was dat de coronamaatregelen aangescherpt dienden te worden. Het was toen hartje zomer en er lagen slechts 74 mensen met een positieve PCR-test in het ziekenhuis. Dagblad Trouw classificeerde de Red Team-leden in haar artikel direct als ‘experts’, zonder dat hiervoor aanleiding was.

Enkele dagen voorafgaand aan het artikel, had het Red Team een brief van gelijke strekking gestuurd naar Mark Rutte en Hugo de Jonge. De bewindsvoerders werden door het artikel in Trouw onder druk gezet.

In mei 2020 kwamen de Red Teamleden Schellekens en Bosman voor in een omgevingsanalyse van de NCTV. Hieruit bleek dat de beïnvloeders op Twitter hadden gewaarschuwd voor een tweede coronagolf. Zij hadden gepleit voor een meer directieve manier van advies door de overheid aan de burger.

Tijdsgeest corona aanpak in de zomer van 2020

In de zomer van 2020 leek het coronavirus verdwenen, echter werden de meest draconische maatregelen toen achter de schermen voorbereid. Hiertoe behoorden een mondkapjesplicht, avondklok, quarantaineplicht, vaccinatiepaspoorten en schoolsluitingen. Precies op dat moment verscheen het Red Team ten tonele.

Rond die periode was een nieuwe organisatiestructuur van kracht voor het bestrijden van het coronavirus. Hierbij kwam de macht bij de NCTV onder het ministerie van Justitie en Veiligheid te liggen. De NCTV deelde de lakens vanaf dat moment uit en kondigde de nieuwe maatregelen aan.

Dit leidde regelmatig tot wrijving tussen de NCTV en het ministerie van VWS, zoals uit onderstaande mail blijkt.

Er was een discrepantie zichtbaar tussen de nieuwe maatregelen die werden voorbereid en aangekondigd enerzijds, en de betrokkenheid en draagvlak hiervan binnen het gezondheidsministerie anderzijds.

Introductie Red Team bij de ministeries van Mark Rutte en Hugo de Jonge

Begin augustus 2020 introduceerde het Red Team zich op de ministeries van Algemene Zaken en VWS, door middel van een ongevraagd advies met een begeleidende brief. Het advies bevatte een alarmistisch aanbeveling dat het gezondheidsministerie strenger en minder vrijblijvend te werk moest gaan jegens de bevolking. Een kopie van het advies was naar alle Tweede Kamerleden gestuurd.

In een mail van Wim Schellekens aan de ministeries van Algemene Zaken en VWS, introduceerde hij het Red Team als een toevoeging aan alle bestaande adviezen. Opvallend in deze mail is dat Schellekens spreekt van ‘door VWS gevraagde experts‘, waarmee hij verwijst naar zichzelf.

Schellekens spreekt van ‘georganiseerde tegenspraak‘ die van pas kan komen bij de persconferentie en in het Kamerdebat.

De ambtenaren op het ministerie van VWS hadden geen behoefte aan een nieuw geïnstitutionaliseerd adviesorgaan waar zij rekening mee moesten houden. Het Outbreak Management Team (OMT), de Gezondheidsraad (GR) en het RIVM boden volgens hen voldoende adviespotentieel.

Minister Hugo de Jonge maakte twee dagen na het advies van het Red Team echter een draai tegenover zijn ambtenaren. Hij wilde wel met het Red Team in gesprek. Mogelijkerwijs had het interview met Red Team lid Arnold Bosman dat op BNR werd uitgezonden op die dag, invloed op zijn beslissing.

Hugo de Jonge was op 9 augustus van mening dat het wellicht ‘handig is in de psychologie‘ om de experts uit te nodigen voor een gesprek. Die dag was een interview op Radio1 te horen met Red Teamlid Amrish Baidjoe.

Een dag later, op 10 augustus, verscheen een brief van het Red Team, die gericht was aan de leden van de Tweede Kamer. In deze brief werd uiteengezet dat het kabinetsbeleid veel strenger moest, omdat de burgers zich in afnemende mate aan de maatregelen hielden en er te veel vrijblijvendheid in de huidige aanpak schuilde. Kortom: Het Red Team gaf een alarmistisch signaal af. Op dezelfde dag verscheen een artikel in de Volkskrant met de titel: “Experts in brandbrief: onduidelijk coronabeleid kabinet maakt dat meer mensen de regels negeren“. Hierbij valt op dat het artikel niet, zoals voor het ochtendblad gebruikelijk, achter een betaalmuur was geplaatst. Het was dus voor iedereen leesbaar. Ook in dit artikel werd meermaals van ‘experts‘ gesproken. De boodschap was van hoge urgentie en ingrijpen was noodzakelijk.

Gezien de tijdlijn waarin het voorgaande zich voltrok, is het niet ondenkbaar dat Hugo de Jonge op de hoogte was van het op handen zijnde advies aan de Tweede Kamer. Dit vermoeden wordt gesterkt doordat Hugo de Jonge twee dagen na dit advies aan de Tweede Kamer in gesprek ging met het Red Team. Dit blijkt uit een memo ter voorbereiding op dat gesprek.

Het voorgaande was een opvallende ontwikkeling waarin het lijkt of Hugo de Jonge de alarmistische adviezen van het Red Team wilde gebruiken in het op handen zijnde Kamerdebat.

Ambtenaren konden het niet plaatsen

Sinds het Volkskrantartikel van 10 augustus was het Red Team in de acht dagen die daarop volgden, opnieuw tien keer in de media verschenen. Zes van deze optredens werden gefaciliteerd door de publieke omroep NOS/NPO. BNR, Volkskrant en Parool verzorgden de rest van de uitingen. Zonder uitzondering was de boodschap gelijkgeschakeld: “We hebben niet veel tijd meer“, “is quarantaineplicht een goed idee?“, “De regie is zoek“, “Amsterdam stevent af op een lockdown“ en “Zorg niet klaar voor nieuwe piek“.

Dit zal de ambtenaren van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OC&W) er mede toe hebben bewogen aan VWS om opheldering te vragen omtrent het nieuwe adviesgroepje met ‘zelfbenoemde experts‘ dat plotseling in alle media parachuteerden.

Een VWS ambtenaar stelde aan zijn OC&W-collega dat het Red Team een direct lijntje heeft met de oppositie, dus is hun inbreng goed te gebruiken in de voorbereiding op de debatten.

Binnen VWS nam men de adviezen van het Red Team echter niet serieus, zo blijkt uit een mail die circuleerde binnen het ministerie. Ondanks de 164 media optredens, die het Red Team had uitgevoerd tot het moment waarop onderstaande mailwisseling plaatsvond.

Red Team zet VWS onder druk onder dreiging om naar de media te stappen

Binnen VWS was een formele status van het Red Team geen optie. Dit leidde ertoe dat Schellekens namens het Red Team dreigde de druk op te voeren via de media. Zo blijkt uit een mailwisseling van 24 augustus 2020. Op dat moment had het Red Team al 19 media optredens achter de rug, waarvan tien keer bij de NOS, drie keer bij BNR en drie keer in de Volkskrant.

De laatste zin in bovenstaande email kan als een vorm van afpersing worden gezien, waarbij de ambtenaar onder druk wordt gezet door te dreigen met de media. Schellekens had kennelijk veel vertrouwen in de podia die hem zouden worden geboden, en dat bleek terecht. Het Red Team kwam in de maand die daarop volgde maar liefst 42 keer in de media. Algemeen Dagblad, Follow The Money, RTL Nieuws en NRC waren media waar ze in de maand september een debuut maakten.

Een greep uit de boodschappen: “Kom snel met maatregelen“, “Leiding mag best autoritair zijn“, “Verliest het kabinet de grip?“, “We hadden eerder kunnen ingrijpen“, “een lockdown“ en “Mondkapjesplicht“. De mondkapjes kwamen zes keer aan de orde. Dat is opvallend omdat in die periode een experiment met mondkapjes had aangetoond dat de maskers geen effect hebben op bestrijding van het virus. Ook een mogelijke functie van de kapjes in gedragsverandering was niet onderbouwd. Zo blijkt uit een uitvoerige reconstructie van Daniel van der Tuin.

Twee dagen later ging een mail rond op het gezondheidsministerie waar nog meer dreiging vanuit ging door het Red Team.

Schellekens zag zich ‘gedwongen‘ zich via de pers te uiten wanneer zijn eisen niet werden ingewilligd. Hij wilde in gesprek met het OMT, en voerde de druk op de ambtenaren op.

Red Team door OMT afgeserveerd

Het Red Team wilde graag een erkend adviesorgaan worden door samen te werken met het Outbreak Managament Team (OMT). Nadat ambtenaren onder druk werden gezet om een gesprek te arrangeren tussen beide adviesorganen, was de uitkomst dat het OMT geen behoefte had aan de bijdragen van het Red Team.

Eind september 2020 gaf het Red Team weer een nieuw alarmistisch advies aan VWS. Inmiddels was het Red Team 39 keer in de media verschenen met angstaanjagende boodschappen.

Op 30 september werd het Red Team ontvangen bij VWS voor een hoorzitting. Hier werd uitvoerig verslag van gedaan door de ambtenaren. De club van Schellekens gaf wederom alarmistische adviezen over een vermeende dreiging die gedurende de corona-vrije zomer was ontstaan.

Men pleitte hierbij voor strengere maatregelen zoals de mondkapjesplicht en Avondklok. Maatregelen die de beleidsmakers enkele maanden later ook invoerden.

Red Team betrokken bij de Testsamenleving en maatregelen

Uit een mailwisseling binnen het RIVM blijkt dat men de testsamenleving vooral als een politiek gebeuren zag. De testsamenleving had een magere wetenschappelijke onderbouwing en de inhoudelijke input leek vooral van het Red Team afkomstig te zijn. Ruim een week daarvoor had Schellekens bij Eénvandaag een pleidooi gehouden voor de testsamenleving. Het Red Team was op dat moment inmiddels 141 keer in de media geweest.

Eind december 2020 bracht het Red Team opnieuw een ongevraagd advies uit met de titel: ‘Spelen met vuur‘. Dit advies werd wederom aan Mark Rutte, Hugo de Jonge en de hele Tweede Kamer gestuurd.

Binnen het ministerie van VWS vond men dat de adviezen van het Red Team mooi aansloten op de adviezen van het OMT. Dat was ‘handig voor het dossier‘.

De adviezen van het Red Team lijken te zijn gebruikt, wanneer dit de politiek uitkwam. Op laagambtelijk en operationeel niveau was men niet gediend van de ‘zelfbenoemde experts‘, maar op hoogambtelijk niveau des te meer.

Psyops en Hegeliaanse Dialectiek

Een Psychologische Operatie (psyops) is een techniek om geselecteerde informatie en indicatoren over te brengen aan het publiek om hun emoties, motieven en objectieve redeneringen en uiteindelijk het gedrag van groepen en individuen te beïnvloeden.

In de zomer van 2020 bereidde men in opdracht van de NCTV de strengste maatregelen voor, zoals nieuwe lockdowns, de avondklok en mondkapjesplicht. Om deze maatregelen door het publiek geaccepteerd te krijgen, moest het spectrum worden vergroot. Wanneer men zich de zwaarte van maatregelen op een schaal tussen 0 en 100 voorstelt, en het doel van de beleidsmakers op 80, dan was het nodig om een uiterste van het spectrum (100) te definiëren. Het spectrum van acceptatie door de burger bevond zich op deze manier tussen de 80 en de 100. Het is dan aannemelijk om te verwachten dat de burger de gewenste 80 accepteert. Deze werkwijze wordt ook wel beschreven in de Hegeliaanse dialectiek van these, antithese en synthese.

Hierbij kan de these als het huidige maatregelenpakket, de antithese als de voorstellen van het Red Team, en de synthese als de maatregelen zoals die aan ons vervolgens zijn opgelegd worden beschouwd.

Wat onze beleidsmakers achterwege lieten, is georganiseerde tegenspraak vragen van tegenstanders van de maatregelen. Wanneer bijvoorbeeld specialisten als Prof. Schetters, de Biomedische Rekenkamer, Prof R. Meester of Viruswaarheid waren uitgenodigd voor 199 mediaoptredens met politieke beïnvloeding, zou het spectrum tussen de 0 (Viruswaarheid, etc) en de 100 (Red Team) blijven. De synthese zou dan mogelijkerwijs op 50 zijn geëindigd.

Hegeliaanse dialectiek wordt veel door overheden gebruikt om beleid geaccepteerd te krijgen. Een bekend voorbeeld uit de recente geschiedenis is Frans Timmermans die aandacht vroeg voor zijn ‘Green Deal‘. Tijdens zijn pleidooi werd elders een alarmistische ‘shame on you‘ boodschap van tienermeisje Greta Thunberg uitgezonden. De roep van de klimaatactiviste om strenger beleid had als resultaat dat het spectrum van klimaatmaatregelen werd opgerekt. De agenda van Timmermans die in vergelijking daarmee redelijk leek, verkreeg hierdoor meer draagvlak.

Een ander voorbeeld van een toepassing van deze psyops-techniek is de klimaatactivist Johan Vollenbroek in het stikstofdebat. Dezelfde media die het Red Team een podium gaven, publiceren aan de lopende band alarmistische boodschappen van Vollenbroek over stikstof. Trouw, Algemeen Dagblad, De NOS, De Stentor, de Volkskrant en BNR zijn hem goed gezind. Daarnaast voert Vollenbroek rechtszaken tegen de staat, waardoor de beleidsmakers ‘geen keuze wordt gelaten‘ om in te grijpen. Wetenschappers aan de andere kant van het stikstofspectrum, krijgen dit podium niet.

Connecties Red Teamleden en OM/Politie via Desinformatie-organisatie aangetoond.

De organisatie rond de aanpak van desinformatie, een operatie van de NCTV, was er op gericht om invloedrijke burgers die onwelgevallige informatie verspreidden, thuis te laten opzoeken door de politie. Uit WOB-documenten blijkt dat deze activiteiten centraal werden aangestuurd vanuit de ‘newsroom‘, waarvandaan de overheid alle social media surveilleert en actie onderneemt tegen verspreiders van berichten die in strijd met het overheidsnarratief zijn. Veel mensen hebben tijdens de coronacrisis als resultaat hiervan bezoek van de lokale Politie aan de deur gekregen.

Eind november 2022 kreeg een arts bijvoorbeeld bezoek aan huis door de Politie met de vraag of hij in zijn social mediaberichten niet meer wilde refereren aan Red Team lid Ginny Mooy. Dit verzoek zou niet door de politie ingewilligd zijn wanneer Ginny Mooy een reguliere aangifte zou hebben gedaan. Het refereren aan iemand op social media, het zogenoemde ‘taggen‘, is immers niet strafbaar. De Politie zal in dit betreffende geval dus in actie zijn gekomen als gevolg van een andersoortig verzoek. Het is dan ook zeer aannemelijk dat de Politie is ingeschakeld vanuit de ‘Newsroom‘ of de coördinatoren ervan, de NCTV. Dit betekent dat Ginny Mooy van het Red Team een speciale status binnen deze entiteit geniet.

Observaties naar aanleiding van dit WOB-onderzoek

• De enorme media aandacht in de mainstream media voor het Red Team is onverklaarbaar

• Adviezen Red Team bevonden zich zonder uitzondering aan de strenge kant van het spectrum

• Men gebruikte het Red Team als constructieve tegenspraak, maar nodigde niemand uit aan de andere kant van het spectrum, zoals de Biomedische Rekenkamer, Theo Schetters of Viruswaarheid.

• Op hoogambtelijk niveau is het Red Team opportunistisch gebruikt voor persconferenties en debatten. Op laagambtelijk zag men geen toegevoegde waarde;

• Het Red Team kwam ten tonele met de strengste adviezen op het moment dat de NCTV volledige controle kreeg over de crisisaansturing, en dezelfde strengste maatregelen liet voorbereiden waarover het Red Team voorstellen deed;

• Aangezien de NCTV de controle over de desinformatie newsroom heeft, én de maatregelen verordonneerde, is het mogelijk dat het Red Team een podium heeft gekregen door de NCTV;

• Nadat de eerste vaccinatieronde was voltooid en de maatregelen werden afgeschaald, verdween het Red Team;

• Leden van het Red Team genieten nog altijd bescherming binnen de desinformatie organisatie.