Artsen misleid tijdens nascholing Covid-19-vaccins en prangende vragen door RIVM afgedaan als desinformatie

In een webinar dat door het RIVM, de LHV en de NHG werd georganiseerd over de coronavaccins, bleek de meest prangende vraag over de artseneed te gaan. De organisatoren duidden dit als 'desinformatie'.

Op 13 januari 2021 is op initiatief van MedischeScholing.nl, het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) en de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) een webinar over de nieuwe Covid-19-vaccins georganiseerd waar alle zorgprofessionals aan deel kunnen nemen. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) zijn ook vertegenwoordigd.

Voorafgaand aan het webinar kan iedereen online zijn of haar vragen indienen, en tevens een stem ofwel ‘upvote’ uitbrengen op door collega’s ingediende vragen.

De kritische vraag of het toedienen van de nieuwe en snel ontwikkelde injecties wel in lijn is met de artseneed, veroorzaakt commotie onder de organisatoren en sprekers. Ondanks dat deze vraag met 62 stemmen de meeste upvotes krijgt, wordt de vraag als ‘desinformatie’ afgedaan. Deze en enkele andere kritische vragen worden niet behandeld in het webinar.

Later is gebleken dat één van de beoogde sprekers tevens lid was van de Denktank Desinformatie. Het clandestien opererende gremium dat kritische berichten ten aanzien van vaccinaties liet onderdrukken op social media. De Denktank had als doel om de vaccinatiebereidheid te maximaliseren.

Door het manipuleren van de vragen die onder de artsen leefden, heeft men ontoelaatbare invloed uitgeoefend op de beroepsgroep die met gewetensconflicten worstelde. Bovendien vertrouwen patiënten op de kennis van hun arts en de actualiteit ervan. Deze kennis is in dit geval eenzijdig gevoed door het RIVM, het NHG en de LHV.

Webinar voor zorgprofessionals wordt georganiseerd

Op 13 januari 2021, kort voor de start van de vaccinatiecampagne in Nederland, organiseren het MedischeScholing.nl, het NHG en de LHV een webinar voor alle zorgprofessionals. Door het volgen van dit webinar kunnen zorgprofessionals accreditatiepunten verdienen. Dit is een extra stimulans om deel te nemen.

De sprekerslijst bestaat uit Hans van Vliet (Programmamanager Covid-19-vaccinatie RIVM), Cécile van Els (Hoogleraar vaccinologie van het RIVM), Patrick Bindels (Hoogleraar Huisartsgeneeskunde aan het ErasmusMC), Karin van Haaren (Huisarts NHG) en Iddo de Ruiter (Huisarts LHV).

Om de deelnemers aan het webinar een extra hart onder de riem te steken, komen Diederik Gommers, minister Hugo de Jonge en singer-songwriter Ravenna ook nog in de uitzending.

Alle deelnemers kunnen voorafgaand aan het webinar vragen indienen en een stem uitbrengen op vragen die door collega’s zijn gesteld. De bedoeling is dat de vragen met de meeste stemmen worden behandeld in het webinar.

Kritische vragen van huisartsen zorgen voor commotie

Twee dagen voor het webinar zijn de vragen die vooraf zijn ingediend met alle stemmen binnengekomen. De onbetwiste winnaar met 62 stemmen blijkt een fundamentele vraag voor de beroepsgroep te zijn: “Vaccinatie tegen Covid-19 is niet in lijn met de artseneed”. Zeker 63 deelnemende artsen willen antwoord op deze vraag. Dit blijkt uit vrijgegeven WOB-documenten.

In de toelichting onder de winnende vraag worden zorgen geuit over de snelheid waarmee de vaccins zijn ontwikkeld, de onbekendheid van de bijwerkingen op de lange termijn, het effect op vruchtbaarheid, het risico op versterkte ziekteverschijnselen als gevolg van het vaccin (VAED) en het feit dat deze techniek nooit eerder op deze schaal is toegepast. De indiener geeft aan zich onder druk gezet te voelen om het middel toe te dienen en hierdoor in gewetensnood komt. Patiënten hebben recht op informed consent, maar met de tot dusverre eenzijdige berichtgeving dat het vaccin veilig is, kan de medicus onvoldoende uit de voeten.

Op de tweede plaats met 55 upvotes eindigt de vraag: “Wachten op klassieke vaccinvariant?“. De arts licht toe dat er op dit moment geen zekerheid is over de mogelijkheid van het aantasten van het genoom. Dit blijkt inmiddels een terechte zorg te zijn die bij veel patiënten speelt volgens de indiener van de vraag.

De gedeelde derde plaats met 52 upvotes ging naar vragen over vaccinatie van vrouwen die zwanger willen worden en de overdraagbaarheid van het virus na vaccinatie.

De overige vragen die hoog scoren gaan over lange termijn effecten, vaccineren van mensen die de ziekte reeds hebben doorlopen en de veiligheid in het algemeen.

Winnende vragen als ‘anti-vax’ en ‘desinformatie’ beschouwd

Vijfentwintig minuten nadat de winnende vragen zijn doorgestuurd, reageert één van de RIVM-medewerkers op een opmerkelijke wijze op de best scorende vragen.

De winnende vraag over de artseneed wordt geassocieerd met een kritische houding ten aanzien van vaccineren. Er zou een actieve anti-vaccineren houding zijn onder een aantal huisartsen die dit heel actief uitdragen. Wellicht zou de vraag over de artseneed uit die hoek komen. Bovendien meent de medewerker al dan niet bewuste desinformatie in de gestelde vraag aan te treffen. Over de 52 upvotes van artsen die de vraag graag behandeld willen zien, wordt verder niets geschreven.

Twee dagen later, op de dag van het webinar, reageert een andere RIVM-medewerker teleurgesteld op de winnende vragen. De toon van de vraag is erg kritisch en er moet balans gezocht worden met andere bijscholingstrajecten. Er moet zeker voldoende aandacht worden gegeven aan de zorgen die er leven in het algemeen.

De fundamentele vraag met de meeste upvotes wordt in verband gebracht met online ‘anti-vax’ geluiden. Er moet een goede balans worden gezocht tussen de vragen en ongewenste legitimatie van de kritische groep.

Patrick Bindels van het ErasmusMC reageert instemmend op de mail en stelt vast dat er veel desinformatie circuleert.

Tot slot stelt naar alle waarschijnlijkheid Cécile van Els vast dat je voorzichtig moet zijn met het adresseren van desinformatie omdat ook het benoemen van vermeende desinformatie kan leiden tot een grotere groep die argwanend wordt. Van Els pleit voor een neutrale uitleg ‘zonder alle broodje-aap-verhalen’ expliciet te benoemen. Wat zij precies verstaat onder deze ‘broodje-aap-verhalen’ in relatie tot de ingediende vragen, wordt niet duidelijk uit de mail.

Overgebleven vragen na censuur door de organisatie

De organisatoren zijn na intern beraad tot een andere uitslag gekomen van de ingediende vragen. Vier van de zes vragen die door de organisatoren zijn behandeld in het webinar, komen niet in de lijst met vragen voor die de artsen hadden ingediend. Uitsluitend de twee vragen over zwangerschap en platforms met betrouwbare informatie, die respectievelijk op de derde en de zevende plaats eindigden, zijn behandeld.

De vier ongestelde vragen die men behandelde gingen over of de vaccins ook werken tegen gemuteerde covid-varianten, de dekkingsgraad die de beleidsmakers voor ogen hadden, de verwachte effectiviteit en of een gevaccineerde collega met verkoudheidsklachten mag komen werken.

Het webinar blijkt een propagandafestijn voor de injecties. Er wordt niet gesproken over artsen met gewetensbezwaren of over de artseneed. De meest prangende vraag onder de artsen blijft onbeantwoord. Wel wordt verscheidene malen gewezen op onnodige angst voor bijwerkingen van de prikken.

De cruciale rol van de huisartsen tijdens de vaccinatiecampagne wordt benadrukt in de presentatie die wordt gegeven.

De huisartsen worden verder nog geïnstrueerd dat zij een vaccinatiebewijs moeten meegeven aan de mensen die zij injecteren. Dat is nu nog allemaal een beetje geheim, maar die documenten worden tijdig verstrekt.

Sprekers verspreiden echte desinformatie

Er wordt ook echte desinformatie verspreid door de sprekers van het webinar. Zo schat men de beschermingsduur van de vaccins op twee tot drie jaar. Na een reeds doorgemaakte infectie met het virus adviseert Cécile van Els om toch te vaccineren omdat dat meer bescherming zou geven.

De spike-eiwitten die het lichaam aanmaakt als gevolg van de injecties worden snel afgebroken door het lichaam volgens de spreker. Uit onderzoek blijkt echter dat in sommige gevallen een half jaar na immunisatie deze eiwitten nog worden aangetroffen.

Uit een mailwisseling tussen medewerkers van het RIVM blijkt dat ruim een maand voor het webinar binnen het RIVM al bekend was dat de vaccins geen transmissie van het virus voorkomen. De door de artsen ingediende vraag die op de derde plaats kwam met 52 upvotes, zou dus behandeld moeten worden.

“Je doet het voor de ander” en “we hebben 70% vaccinatiegraad nodig“, klinkt het door de speakers. Hiermee suggereert men dat de injecties de overdracht van het virus stoppen.

Er wordt niet gesproken over vruchtbaarheid na vaccinatie, en de bijwerkingen op de lange termijn worden als irrelevant beschouwd.

Spreker was lid van de Denktank Desinformatie

De Denktank Desinformatie is een illuster gezelschap van enkele medici, gedrags-experts, communicatiewetenschappers, filosofen, inspecteurs, ambtenaren en ex-politici die nu bij techreuzen Google en Facebook werken. Het gremium is in 2019 in opdracht van de Europese Commissie opgericht en komt voort uit de Vaccinatie Alliantie.

Politieke verantwoordelijkheid voor de activiteiten binnen Denktank werd expliciet gemeden, zo blijkt uit verschillende WOB-documenten. Dit heeft naar alle waarschijnlijkheid te maken met de onoorbare praktijken van censuur en intimidatie die volgden uit de activiteiten. Kritische geluiden op social media ten aanzien van de vaccins werden onderdrukt of verwijderd. De inspectiedienst IGJ, die zelf ook vertegenwoordigd was in de Denktank, werd op kritische artsen afgestuurd met als doel dat het intimiderende effect dat hiervan uit ging de medicus de mond zou snoeren. Wanneer dit niet voldoende effect sorteerde, verscheen een smeerstuk over deze artsen in een dagblad.

De leden van de Denktank kregen zelf ruim baan in de dagbladen en op televisie om hun gewenste boodschap te verspreiden. Het was een oneerlijke strijd. Vrijwel alle leden van de Denktank hadden een belang en er werd geen strobreed in de weg gelegd om dit uit te dragen in de landelijke media.

Dit geldt ook voor de programmamanager van het Covid-19 vaccinatieprogramma, Hans van Vliet. Het zal niemand verrassen dat de RIVM’er een groot belang heeft bij het zo rooskleurig mogelijk profileren van de nieuwe injecties.

Zijn rollen van programmamanager en denktank-lid zijn onverenigbaar met het spreken op een nascholing voor artsen. Van Vliet was betrokken bij de nascholing, echter kon hij vanwege ernstige familieomstandigheden het webinar zelf niet bijwonen.

Observaties naar aanleiding van dit WOB-onderzoek

• Het webinar bleek naast het informatieve een sterk promotioneel karakter te hebben;

• Vaccinpromotie hoeft geen probleem te zijn, maar wel als het een geaccrediteerde cursus is waarmee de zorgprofessionals accreditatiepunten kunnen verdienen;

• De sprekers hebben de meest prangende vragen van de artsen niet behandeld;

• De deelnemende artsen zijn misleid over de inhoud. Bijvoorbeeld over het transmissievraagstuk en de vooraf ingediende vragen;

• Vragen die nadrukkelijk speelden onder de artsen werden als ‘desinformatie’ en ‘anti-vax’ gezien;

• In de rechtszaak van Viruswaarheid tegen de Staat de Nederlanden (Ministerie van VWS en de Gezondheidsraad), betoogde de Landsadvocaat dat de toediener van de injectie verantwoordelijk is voor de gevolgen;

• Het niet behandelen van de vraag over de artseneed en andere zorgen, zou mogelijk juridische consequenties kunnen hebben op het gebied van aansprakelijkheid, gezien de voorgaande punten;

• De sprekers verspreidden zelf desinformatie, met als doel om de artsen tot ambassadeurs te maken van de injecties;

• Rollen als lid van de Denktank Desinformatie, programmamanager én organisator van en beoogd spreker op een geaccrediteerde training zijn niet verenigbaar.